Airelle
100677
31485872
2008-07-11T08:17:04Z
88.175.208.252
/* Espèces courantes */
{{Voir homonyme|mef=[[Airelle (langage)|Airelle]], un langage de programmation}}
{{Taxobox végétal | Airelle | Cowberry.jpg| [[Airelle rouge|Airelles rouges]] (''Vaccinium vitis-idaea'')}}
{{Taxobox sous-règne | Tracheobionta }}
{{Taxobox division | Magnoliophyta }}
{{Taxobox classe | Magnoliopsida }}
{{Taxobox sous-classe | Dilleniidae }}
{{Taxobox ordre | Ericales }}
{{Taxobox famille | Ericaceae }}
{{Taxobox genre végétal (auteur) | Vaccinium | [[Carl von Linné|L.]], [[1753]]}}
{{Taxobox phylogénie végétal | Ericales | Ericaceae }}
{{Taxobox image | Image:Vaccinium myrtillus 03.JPG | Les [[myrtille]]s (ici ''[[Vaccinium myrtillus]]'')<br/> font également partie des airelles}}
{{Taxobox taxons végétal }}
{{Taxobox commons | Category:Vaccinium }}
{{Taxobox fin}}
Les '''airelles''' sont des sous-arbrisseaux montagnards des régions tempérées du genre '''''Vaccinium''''', de la famille des ''[[Ericaceae]]''. Le nom désigne également leurs fruits.
== Description ==
De la famille des ''Ericaceae'', les airelles (du portugais ''airella'', du latin ''atra'' : « brûlé ») sont des petits [[arbuste]]s de 20 à 50 cm de haut, phylogénétiquement apparentés aux [[bruyère]]s, aux [[rhododendron]]s et aux [[azalée]]s, à l'[[arbousier]] et à la [[Raisin d'ours|busserole]]. Le nom désigne aussi bien le végétal que son fruit.
=== Habitat ===
Leur répartition géographique s'étend des zones circumboréales aux [[montagne]]s des zones tropicales, notamment en [[Amérique du Nord]] et dans les massifs anciens d'[[Europe]]. Comme toutes les Éricacées, ce sont des plantes acidophiles.
=== Feuilles ===
Les [[feuille]]s, coriaces, sont alternes, lancéolées, elliptiques, ovales ou arrondies, entières ou dentées. Le feuillage est généralement persistant, seules quelques espèces étant [[caduc|caduques]].
=== Fleurs ===
Les [[fleur]]s éclosent au printemps et en été, solitaires, à l'aisselle des feuilles, ou en grappes axillaires ou terminales. Elles sont petites, cylindriques, globuleuses ou campanulées — en forme de cloche —, vertes, blanches, roses ou rouges. Elles ont un calice formé de cinq lobes, une corolle en clochette à cinq lobes enroulés vers l'extérieur, dix étamines et un seul pistil.
=== Fruits ===
Les [[fruit]]s sont des baies — fruits charnus, indéhiscents, dont les graines sont noyées dans la pulpe — souvent sphériques, rouges, bleues — d'où le nom de bleuet — ou noires. Les baies étant comestibles, quelques espèces, notamment ''Vaccinium angustifolium, Vaccinium corymbosum, Vaccinium macrocarpon, Vaccinium oxycoccos'' et ''Vaccinium myrtillus'', la [[myrtille]], sont cultivées pour leurs fruits.
== Espèces courantes ==
[[Image:Vaccinium oxycoccos Ypey28.jpg|thumbnail|100px|right|''[[Vaccinium oxycoccos]]'', une des [[canneberge]]s]]
Le genre ''Vaccinium'' regroupe plus de 400 espèces, dont les plus répandues sont :
* ''[[Vaccinium angustifolium]]'' (airelle à feuilles étroites, bleuet sauvage)
* ''[[Vaccinium macrocarpon]]'' (airelle à gros fruits, canneberge à gros atocas)
* ''[[Vaccinium oxycoccos]]'' (airelle canneberge, canneberge ou atocas)
* ''[[Vaccinium vitis-idaea]]'' (airelle vigne d'Ida, airelle rouge)
* ''[[Vaccinium myrtillus]]'' (la myrtille).
* ''[[Vaccinium uliginosum]]'' (airelle uligineuse ou Myrtille des marais)
=== ''[[Vaccinium corymbosum]]'' (airelle en corymbe, bleuet cultivé) ===
L'airelle en corymbe donne les baies les plus grosses, ayant facilement 2 cm de diamètre. C'est l'espèce la plus cultivée en Amérique du Nord, particulièrement dans l'est des [[États-Unis]].
=== ''[[Vaccinium myrtilloides]]'' (airelle fausse-myrtille, bleuet) ===
La fausse-myrtille est un arbuste de 30 cm fréquentant les milieux secs au sol grossier ou les lieux humides, tels les tourbières. Elle partage souvent les mêmes habitats avec l'airelle à feuille étroite (''Vaccinium angustifolium''), avec laquelle elle est souvent confondue.
Les fleurs, campanulées, sont blanches ou rosées.
== Principales autres espèces ==
{|
|-
|
* ''[[Vaccinium acrobracteatum]]''
* ''[[Vaccinium alaskaense]]'' T.J. Howell
* ''[[Vaccinium ambyandrum]]''
* ''[[Vaccinium amoenum]]''
* ''[[Vaccinium arboreum]]'' Marsh.
* ''[[Vaccinium arbuscula]]''
* ''[[Vaccinium arctostaphylos]]''
* ''[[Vaccinium ashei]]''
* ''[[Vaccinium atlanticum|Vaccinium ×atlanticum]]'' Bickn. (pro sp.)
* ''[[Vaccinium boreale]]'' Hall et Aalders
* ''[[Vaccinium bracteatum]]''
* ''[[Vaccinium brittonii]]''
* ''[[Vaccinium caesariense]]'' Mackenzie
* ''[[Vaccinium caespitosum]]'' Michx.
* ''[[Vaccinium calycinum]]'' Sm.
* ''[[Vaccinium carolinianum|Vaccinium ×carolinianum]]'' Ashe (pro sp.)
* ''[[Vaccinium cespitosum]]''
* ''[[Vaccinium chunii]]''
* ''[[Vaccinium ciliatum]]''
* ''[[Vaccinium consanguineum]]''
* ''[[Vaccinium constablaei]]''
* ''[[Vaccinium coriaceum]]''
* ''[[Vaccinium cornigerum]]''
* ''[[Vaccinium corymbodendron]]''
* ''[[Vaccinium crassifolium]]'' Andr.
* ''[[Vaccinium crenatum]]''
* ''[[Vaccinium cylindraceum]]''
* ''[[Vaccinium darrowii]]'' Camp
* ''[[Vaccinium delavayi]]''
* ''[[Vaccinium deliciosum]]'' Piper
* ''[[Vaccinium dendrocharis]]''
* ''[[Vaccinium dentatum]]'' Sm.
* ''[[Vaccinium dependens]]''
* ''[[Vaccinium dobbinii|Vaccinium ×dobbinii]]'' Burnham (pro sp.)
* ''[[Vaccinium duclouxii]]''
* ''[[Vaccinium elliottii]]'' Chapman
* ''[[Vaccinium emarginatum]]''
* ''[[Vaccinium erythrocarpum]]'' Michx.
* ''[[Vaccinium floribundum]]''
* ''[[Vaccinium formosum]]'' Andr.
* ''[[Vaccinium fuscatum]]'' Aiton
* ''[[Vaccinium geminiflorum]]'' Kunth
* ''[[Vaccinium glaucoalbum]]''
* ''[[Vaccinium griffithianum]]''
* ''[[Vaccinium hirsutum]]'' Buckl.
|
* ''[[Vaccinium hirtum]]''
* ''[[Vaccinium hybrid]]''
* ''[[Vaccinium intermedium]]''
* ''[[Vaccinium japonicum]]''
* ''[[Vaccinium koreanum]]''
* ''[[Vaccinium laurifolium]]''
* ''[[Vaccinium leucanthum]]''
* ''[[Vaccinium maderensis]]''
* ''[[Vaccinium melanocarpum]]''
* ''[[Vaccinium margarettiae|Vaccinium ×margarettiae]]'' Ashe (pro sp.)
* ''[[Vaccinium marianum|Vaccinium ×marianum]]'' S. Wats. (pro sp.)
* ''[[Vaccinium membranaceum]]'' Dougl. ex Torr.
* ''[[Vaccinium modestum]]''
* ''[[Vaccinium mortinia]]''
* ''[[Vaccinium moupinense]]''
* ''[[Vaccinium myrsinites]]'' Lam.
* ''[[Vaccinium neglectum]]''
* ''[[Vaccinium neilgherrense]]''
* ''[[Vaccinium nubigenum|Vaccinium ×nubigenum]]'' Fern. (pro sp.)
* ''[[Vaccinium nummularia]]''
* ''[[Vaccinium obtusum]]''
* ''[[Vaccinium occidentalis]]''
* ''[[Vaccinium oldhamii]]''
* ''[[Vaccinium ovalifolium]]'' Sm.
* ''[[Vaccinium ovatum]]'' Pursh
* ''[[Vaccinium padifolium]]''
* ''[[Vaccinium pallidum]]'' Aiton
* ''[[Vaccinium parvifolium]]'' Sm.
* ''[[Vaccinium phillyreoides]]''
* ''[[Vaccinium poasanum]]''
* ''[[Vaccinium praestans]]''
* ''[[Vaccinium reticulatum]]'' Sm.
* ''[[Vaccinium retusum]]''
* ''[[Vaccinium roribundum]]''
* ''[[Vaccinium salicinum]]''
* ''[[Vaccinium scoparium]]'' Leib. ex Coville
* ''[[Vaccinium serratum]]''
* ''[[Vaccinium simulatum]]'' Small
* ''[[Vaccinium smallii]]''
* ''[[Vaccinium sprengelii]]''
* ''[[Vaccinium stamineum]]'' L.
* ''[[Vaccinium tallapausae]]''
* ''[[Vaccinium tenellum]]'' Aiton
* ''[[Vaccinium vaccillans]]''
* ''[[Vaccinium varingifolium]]''
* ''[[Vaccinium virgatum]]'' Aiton
|
|}
== Production ==
[[Image:Cranberrys beim Ernten.jpeg|thumb|300px|Récolte des canneberges, New Jersey, [[États-Unis]]]]
{| border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" align="center"
|-----
| colspan="6" align="center" bgcolor=#DDFFDD |
'''Production en tonnes. Chiffres 2003-2004'''<br /> <small>Données de FAOSTAT ([[Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture|FAO]])</small>
|-----
| [[États-Unis]]||280 503||80 %||270 000||78 %
|------
| [[Canada]]||52 651||15 %||53 400||16 %
|------
| [[Biélorussie]]||8 000||2 %||10 000||3 %
|------
| [[Lettonie]]||8 000||2 %||8 000||2 %
|------
| [[Azerbaïdjan]]||2 000||1 %||1 500||0 %
|------
| [[Ukraine]]||1 000||0 %||1 000||0 %
|------
| [[Tunisie]]||50||0 %||50||0 %
|------
| [[Turquie]]||50||0 %||50||0 %
|------
| '''Total'''||'''352 254'''||100 %||'''344 000'''||100 %
|}
== Liens externes ==
* {{eFloras|2|134285 | Vaccinium }}
* {{eFloras|12|134285 | Vaccinium }}
* {{eFloras|11|134285 | Vaccinium }}
* {{Tela-métro|104338|''Vaccinium'' }}
* {{ITIS|23571|''Vaccinium'' L. }}
* {{NCBI|13749|''Vaccinium'' }}
* {{GRIN genre|12610|''Vaccinium'' L. }}
* [http://www.conua.com/bien+etre/canneberge+cranberry+345mg/ ''Conua Airelle Canneberge Cranberry'']
* [http://www.jus-canneberge.com Étude et Recherche sur le jus de canneberge]
[[Catégorie:Flore (nom vernaculaire)]]
[[Catégorie:Airelle|*]]
[[bg:Боровинка]]
[[da:Bølle-slægten]]
[[de:Heidelbeeren]]
[[en:Vaccinium]]
[[eo:Vakcinio]]
[[es:Vaccinium]]
[[fi:Puolukat]]
[[it:Vaccinium]]
[[ja:スノキ属]]
[[ka:მოცვი]]
[[ko:산앵두나무속]]
[[nds:Heidelberen]]
[[nds-nl:Bosbezen]]
[[nl:Bosbessen]]
[[no:Bærlyng]]
[[pl:Borówka]]
[[pt:Vaccinium]]
[[se:Jokŋašattut]]
[[simple:Vaccinium]]
[[sv:Blåbärssläktet]]
[[vi:Chi Việt quất]]