Airelle 100677 31485872 2008-07-11T08:17:04Z 88.175.208.252 /* Espèces courantes */ {{Voir homonyme|mef=[[Airelle (langage)|Airelle]], un langage de programmation}} {{Taxobox végétal | Airelle | Cowberry.jpg| [[Airelle rouge|Airelles rouges]] (''Vaccinium vitis-idaea'')}} {{Taxobox sous-règne | Tracheobionta }} {{Taxobox division | Magnoliophyta }} {{Taxobox classe | Magnoliopsida }} {{Taxobox sous-classe | Dilleniidae }} {{Taxobox ordre | Ericales }} {{Taxobox famille | Ericaceae }} {{Taxobox genre végétal (auteur) | Vaccinium | [[Carl von Linné|L.]], [[1753]]}} {{Taxobox phylogénie végétal | Ericales | Ericaceae }} {{Taxobox image | Image:Vaccinium myrtillus 03.JPG | Les [[myrtille]]s (ici ''[[Vaccinium myrtillus]]'')<br/> font également partie des airelles}} {{Taxobox taxons végétal }} {{Taxobox commons | Category:Vaccinium }} {{Taxobox fin}} Les '''airelles''' sont des sous-arbrisseaux montagnards des régions tempérées du genre '''''Vaccinium''''', de la famille des ''[[Ericaceae]]''. Le nom désigne également leurs fruits. == Description == De la famille des ''Ericaceae'', les airelles (du portugais ''airella'', du latin ''atra'' : « brûlé ») sont des petits [[arbuste]]s de 20 à 50 cm de haut, phylogénétiquement apparentés aux [[bruyère]]s, aux [[rhododendron]]s et aux [[azalée]]s, à l'[[arbousier]] et à la [[Raisin d'ours|busserole]]. Le nom désigne aussi bien le végétal que son fruit. === Habitat === Leur répartition géographique s'étend des zones circumboréales aux [[montagne]]s des zones tropicales, notamment en [[Amérique du Nord]] et dans les massifs anciens d'[[Europe]]. Comme toutes les Éricacées, ce sont des plantes acidophiles. === Feuilles === Les [[feuille]]s, coriaces, sont alternes, lancéolées, elliptiques, ovales ou arrondies, entières ou dentées. Le feuillage est généralement persistant, seules quelques espèces étant [[caduc|caduques]]. === Fleurs === Les [[fleur]]s éclosent au printemps et en été, solitaires, à l'aisselle des feuilles, ou en grappes axillaires ou terminales. Elles sont petites, cylindriques, globuleuses ou campanulées — en forme de cloche —, vertes, blanches, roses ou rouges. Elles ont un calice formé de cinq lobes, une corolle en clochette à cinq lobes enroulés vers l'extérieur, dix étamines et un seul pistil. === Fruits === Les [[fruit]]s sont des baies — fruits charnus, indéhiscents, dont les graines sont noyées dans la pulpe — souvent sphériques, rouges, bleues — d'où le nom de bleuet — ou noires. Les baies étant comestibles, quelques espèces, notamment ''Vaccinium angustifolium, Vaccinium corymbosum, Vaccinium macrocarpon, Vaccinium oxycoccos'' et ''Vaccinium myrtillus'', la [[myrtille]], sont cultivées pour leurs fruits. == Espèces courantes == [[Image:Vaccinium oxycoccos Ypey28.jpg|thumbnail|100px|right|''[[Vaccinium oxycoccos]]'', une des [[canneberge]]s]] Le genre ''Vaccinium'' regroupe plus de 400 espèces, dont les plus répandues sont : * ''[[Vaccinium angustifolium]]'' (airelle à feuilles étroites, bleuet sauvage) * ''[[Vaccinium macrocarpon]]'' (airelle à gros fruits, canneberge à gros atocas) * ''[[Vaccinium oxycoccos]]'' (airelle canneberge, canneberge ou atocas) * ''[[Vaccinium vitis-idaea]]'' (airelle vigne d'Ida, airelle rouge) * ''[[Vaccinium myrtillus]]'' (la myrtille). * ''[[Vaccinium uliginosum]]'' (airelle uligineuse ou Myrtille des marais) === ''[[Vaccinium corymbosum]]'' (airelle en corymbe, bleuet cultivé) === L'airelle en corymbe donne les baies les plus grosses, ayant facilement 2 cm de diamètre. C'est l'espèce la plus cultivée en Amérique du Nord, particulièrement dans l'est des [[États-Unis]]. === ''[[Vaccinium myrtilloides]]'' (airelle fausse-myrtille, bleuet) === La fausse-myrtille est un arbuste de 30 cm fréquentant les milieux secs au sol grossier ou les lieux humides, tels les tourbières. Elle partage souvent les mêmes habitats avec l'airelle à feuille étroite (''Vaccinium angustifolium''), avec laquelle elle est souvent confondue. Les fleurs, campanulées, sont blanches ou rosées. == Principales autres espèces == {| |- | * ''[[Vaccinium acrobracteatum]]'' * ''[[Vaccinium alaskaense]]'' T.J. Howell * ''[[Vaccinium ambyandrum]]'' * ''[[Vaccinium amoenum]]'' * ''[[Vaccinium arboreum]]'' Marsh. * ''[[Vaccinium arbuscula]]'' * ''[[Vaccinium arctostaphylos]]'' * ''[[Vaccinium ashei]]'' * ''[[Vaccinium atlanticum|Vaccinium ×atlanticum]]'' Bickn. (pro sp.) * ''[[Vaccinium boreale]]'' Hall et Aalders * ''[[Vaccinium bracteatum]]'' * ''[[Vaccinium brittonii]]'' * ''[[Vaccinium caesariense]]'' Mackenzie * ''[[Vaccinium caespitosum]]'' Michx. * ''[[Vaccinium calycinum]]'' Sm. * ''[[Vaccinium carolinianum|Vaccinium ×carolinianum]]'' Ashe (pro sp.) * ''[[Vaccinium cespitosum]]'' * ''[[Vaccinium chunii]]'' * ''[[Vaccinium ciliatum]]'' * ''[[Vaccinium consanguineum]]'' * ''[[Vaccinium constablaei]]'' * ''[[Vaccinium coriaceum]]'' * ''[[Vaccinium cornigerum]]'' * ''[[Vaccinium corymbodendron]]'' * ''[[Vaccinium crassifolium]]'' Andr. * ''[[Vaccinium crenatum]]'' * ''[[Vaccinium cylindraceum]]'' * ''[[Vaccinium darrowii]]'' Camp * ''[[Vaccinium delavayi]]'' * ''[[Vaccinium deliciosum]]'' Piper * ''[[Vaccinium dendrocharis]]'' * ''[[Vaccinium dentatum]]'' Sm. * ''[[Vaccinium dependens]]'' * ''[[Vaccinium dobbinii|Vaccinium ×dobbinii]]'' Burnham (pro sp.) * ''[[Vaccinium duclouxii]]'' * ''[[Vaccinium elliottii]]'' Chapman * ''[[Vaccinium emarginatum]]'' * ''[[Vaccinium erythrocarpum]]'' Michx. * ''[[Vaccinium floribundum]]'' * ''[[Vaccinium formosum]]'' Andr. * ''[[Vaccinium fuscatum]]'' Aiton * ''[[Vaccinium geminiflorum]]'' Kunth * ''[[Vaccinium glaucoalbum]]'' * ''[[Vaccinium griffithianum]]'' * ''[[Vaccinium hirsutum]]'' Buckl. | * ''[[Vaccinium hirtum]]'' * ''[[Vaccinium hybrid]]'' * ''[[Vaccinium intermedium]]'' * ''[[Vaccinium japonicum]]'' * ''[[Vaccinium koreanum]]'' * ''[[Vaccinium laurifolium]]'' * ''[[Vaccinium leucanthum]]'' * ''[[Vaccinium maderensis]]'' * ''[[Vaccinium melanocarpum]]'' * ''[[Vaccinium margarettiae|Vaccinium ×margarettiae]]'' Ashe (pro sp.) * ''[[Vaccinium marianum|Vaccinium ×marianum]]'' S. Wats. (pro sp.) * ''[[Vaccinium membranaceum]]'' Dougl. ex Torr. * ''[[Vaccinium modestum]]'' * ''[[Vaccinium mortinia]]'' * ''[[Vaccinium moupinense]]'' * ''[[Vaccinium myrsinites]]'' Lam. * ''[[Vaccinium neglectum]]'' * ''[[Vaccinium neilgherrense]]'' * ''[[Vaccinium nubigenum|Vaccinium ×nubigenum]]'' Fern. (pro sp.) * ''[[Vaccinium nummularia]]'' * ''[[Vaccinium obtusum]]'' * ''[[Vaccinium occidentalis]]'' * ''[[Vaccinium oldhamii]]'' * ''[[Vaccinium ovalifolium]]'' Sm. * ''[[Vaccinium ovatum]]'' Pursh * ''[[Vaccinium padifolium]]'' * ''[[Vaccinium pallidum]]'' Aiton * ''[[Vaccinium parvifolium]]'' Sm. * ''[[Vaccinium phillyreoides]]'' * ''[[Vaccinium poasanum]]'' * ''[[Vaccinium praestans]]'' * ''[[Vaccinium reticulatum]]'' Sm. * ''[[Vaccinium retusum]]'' * ''[[Vaccinium roribundum]]'' * ''[[Vaccinium salicinum]]'' * ''[[Vaccinium scoparium]]'' Leib. ex Coville * ''[[Vaccinium serratum]]'' * ''[[Vaccinium simulatum]]'' Small * ''[[Vaccinium smallii]]'' * ''[[Vaccinium sprengelii]]'' * ''[[Vaccinium stamineum]]'' L. * ''[[Vaccinium tallapausae]]'' * ''[[Vaccinium tenellum]]'' Aiton * ''[[Vaccinium vaccillans]]'' * ''[[Vaccinium varingifolium]]'' * ''[[Vaccinium virgatum]]'' Aiton | |} == Production == [[Image:Cranberrys beim Ernten.jpeg|thumb|300px|Récolte des canneberges, New Jersey, [[États-Unis]]]] {| border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" align="center" |----- | colspan="6" align="center" bgcolor=#DDFFDD | '''Production en tonnes. Chiffres 2003-2004'''<br /> <small>Données de FAOSTAT ([[Organisation des Nations unies pour l'alimentation et l'agriculture|FAO]])</small> |----- | [[États-Unis]]||280 503||80 %||270 000||78 % |------ | [[Canada]]||52 651||15 %||53 400||16 % |------ | [[Biélorussie]]||8 000||2 %||10 000||3 % |------ | [[Lettonie]]||8 000||2 %||8 000||2 % |------ | [[Azerbaïdjan]]||2 000||1 %||1 500||0 % |------ | [[Ukraine]]||1 000||0 %||1 000||0 % |------ | [[Tunisie]]||50||0 %||50||0 % |------ | [[Turquie]]||50||0 %||50||0 % |------ | '''Total'''||'''352 254'''||100 %||'''344 000'''||100 % |} == Liens externes == * {{eFloras|2|134285 | Vaccinium }} * {{eFloras|12|134285 | Vaccinium }} * {{eFloras|11|134285 | Vaccinium }} * {{Tela-métro|104338|''Vaccinium'' }} * {{ITIS|23571|''Vaccinium'' L. }} * {{NCBI|13749|''Vaccinium'' }} * {{GRIN genre|12610|''Vaccinium'' L. }} * [http://www.conua.com/bien+etre/canneberge+cranberry+345mg/ ''Conua Airelle Canneberge Cranberry''] * [http://www.jus-canneberge.com Étude et Recherche sur le jus de canneberge] [[Catégorie:Flore (nom vernaculaire)]] [[Catégorie:Airelle|*]] [[bg:Боровинка]] [[da:Bølle-slægten]] [[de:Heidelbeeren]] [[en:Vaccinium]] [[eo:Vakcinio]] [[es:Vaccinium]] [[fi:Puolukat]] [[it:Vaccinium]] [[ja:スノキ属]] [[ka:მოცვი]] [[ko:산앵두나무속]] [[nds:Heidelberen]] [[nds-nl:Bosbezen]] [[nl:Bosbessen]] [[no:Bærlyng]] [[pl:Borówka]] [[pt:Vaccinium]] [[se:Jokŋašattut]] [[simple:Vaccinium]] [[sv:Blåbärssläktet]] [[vi:Chi Việt quất]]