Echinodermata (classification phylogénétique)
840777
31757228
2008-07-21T12:47:34Z
David.mitrani
32701
/* Sources bibliographiques de référence */
{| width="100%" align="center" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="border: 1px solid #; background-color: #"
|-
| valign="top" width="70%" |
{{Phylointro1|Echinodermata|échinodermes}}
==Arbre phylogénétique ==
===Arbre résumé===
[[Metazoa (classification phylogénétique)|▲]]
└─o [[Echinodermata]]
├─o [[Stylophora]] (éteint)
│ ├─o [[Mitrata]] (éteint)
│ └─o [[Cornuta]] (éteint)
└─o
├─o [[Soluta]] ou [[Homoiostelea]] (éteint)
└─o
├─o [[Cincta]] ou [[Homostelea]] (éteint)
└─o
├─o [[Ctenocystoidea]] (éteint)
└─o
├─o [[Helicoplacoidea]] (éteint)
└─o
├─o [[Cyclocystoidea]] (éteint)
└─o
├─? [[Lepidocystoidea]] (éteint)
├─? [[Parablastoidea]] (éteint)
├─o [[Blastozoa]] (éteint)
│ ├─o [[Blastoidea]] (éteint)
│ └─o [[Cystoidea]] (éteint)
│ ├─o [[Diploporida]] (éteint)
│ └─o [[Rhombifera]] (éteint)
└─o
├─o
│ ├─o [[Echmatocrinida]] (éteint)
│ └─o [[Crinozoa]]
│ ├─? [[Paracrinoidea]] (éteint)
│ └─o [[Crinoidea]]
└─o [[Eleutherozoa]]
├─? [[Edrioasteroidea]] (éteint)
└─o
├─o [[Asterozoa]] ou [[Stelleroidea]]
│ ├─o
│ │ ├─o [[Somasteroidea]] (éteint)
│ │ └─o [[Ophiuroidea]]
│ └─o [[Asteroidea]]
│ ├─o [[Forcipulatacea]]
│ ├─? [[Concentricycloidea]]
│ └─o
│ ├─o [[Spinulosacea]]
│ └─o [[Valvatacea]]
└─o [[Echinozoa]]
├─o
│ ├─? [[Ophiocistioidea]] (éteint)
│ └─o [[Holothuroidea]]
└─o
├─o [[Edrioblastoidea]] (éteint)
└─o [[Echinoidea]]
├─o [[Cidaroidea]]
└─o [[Euechinoidea]]
├─o [[Echinothurioidea]]
└─o [[Acroechinoidea]]
├─o [[Diadematoida]]
├─o [[Echinacea]]
└─o [[Irregularia]]
├─o [[Echinoneoida]]
└─o
├─o [[Neognathostomata]]
└─o [[Atelostomata]]
===Arbre développé===
{{boîte déroulante début|titre=Arbre développé}}
[[Metazoa (classification phylogénétique)|▲]]
└─o [[Echinodermata]]
├─? ''[[Arkarua]]'' (éteint)
├─o [[Stylophora]] (éteint)
│ ├─o ''[[Ceratocystis]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Mitrata]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Lobocarpus]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Peltocystidae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Lagynocystidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Mitrocystidae]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Aspidocarpus]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o ''[[Mitrocystites]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o ''[[Mitrocystella]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o ''[[Eumitrocystella]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o ''[[Kierocystis]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Anomalocystidae]] (éteint)
│ └─o [[Cornuta]] (éteint)
│ ├─o ''[[Protocystites]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o ''[[Nevadaecystis]]'' (éteint)
│ └─o [[Cothurnocystidae]] (éteint)
│ ├─o [[Cothurnocystinae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o [[Phyllocystinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Chauvelicystinae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o ''[[Arauricystis]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Scotiaecystinae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o ''[[Galliaecystis]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o ''[[Hanusia]]'' (éteint)
│ └─o [[Amygdalothecinae]] (éteint)
└─o
├─o [[Soluta]] ou [[Homoiostelea]] (éteint)
└─o
├─o [[Cincta]] ou [[Homostelea]] (éteint)
└─o
├─o [[Ctenocystoidea]] (éteint)
└─o
├─o [[Helicoplacoidea]] (éteint)
│ ├─o [[Polyplacida]] (éteint)
│ └─o [[Helicoplacida]] (éteint)
│ ├─o [[Helicoplacidae]] (éteint)
│ └─o [[Westgardellidae]] (éteint)
└─o
├─? ''[[Camptostroma]]'' (éteint)
├─o [[Cyclocystoidea]] (éteint)
│ ├─o [[Cyclocystoididae]] (éteint)
│ └─o [[Apycnodiscidae]] (éteint)
└─o
├─? [[Lepidocystoidea]] (éteint)
├─? [[Astrocystitidae]] (éteint)
├─? [[Parablastoidea]] ou [[Blastocystidae]] (éteint)
├─o [[Blastozoa]] (éteint)
│ ├─? ''[[Balangicystis]]'' (éteint)
│ └─?
│ ├─o [[Gogiida]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Rhopalocystis]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Eocrinidae]] (éteint)
│ └─?
│ ├─o [[Blastoidea]] (éteint)
│ │ ├─? [[Neoschismatidae]] (éteint)
│ │ ├─? [[Ambolostomatidae]] (éteint)
│ │ ├─? [[Diploblastidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Coronata]] ou [[Stephanoblastidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Radiolata]] (éteint)
│ │ ├─o [[Fissiculata]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Orophocrinidae]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Astrocrinidae]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Phaenoschismatidae]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Codasteridae]] (éteint)
│ │ └─o [[Spiraculata]] (éteint)
│ │ ├─? [[Nucleoblastidae]] (éteint)
│ │ ├─? [[Schizoblastidae]] (éteint)
│ │ ├─? [[Nymphaeoblastidae]] (éteint)
│ │ ├─? [[Granatoblastidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Granatocrinidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Troosticrinidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Pentremitida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Pentremitidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Orbitremitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Hyperoblastidae]] (éteint)
│ └─? [[Cystoidea]] (éteint)
│ ├─o [[Diploporida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Asteroblastida]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Asteroblastidae]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Mesocystidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Sphaeronitida]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Aristocystitidae]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Sphaeronitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Glyptospheritida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Glyptospheritidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Dactylocystidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Protocrinitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Gomphocystitidae]] (éteint)
│ └─o [[Rhombifera]] (éteint)
│ ├─o [[Dichoporita]] ou [[Macrocystellidae]] (éteint)
│ ├─o [[Caryocystida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Caryocystitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Echinosphaeritidae]] (éteint)
│ ├─o [[Polycosmitida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Polycosmitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Stichocystidae]] (éteint)
│ ├─o [[Hemicosmitida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Hemicosmitidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Caryocrinitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Heterocystitidae]] (éteint)
│ └─o [[Glyptocystida]] (éteint)
│ ├─o [[Glyptocystitidae]] (éteint)
│ ├─o [[Cystoblastidae]] (éteint)
│ ├─o [[Rhombiferidae]] (éteint)
│ ├─o [[Cheirocrinidae]] (éteint)
│ ├─o [[Echinoencrinitidae]] (éteint)
│ ├─o [[Pleurocystidae]] (éteint)
│ └─o [[Callocystitidae]] (éteint)
└─o
├─o
│ ├─o [[Echmatocrinida]] (éteint)
│ └─o [[Crinozoa]]
│ ├─? [[Paracrinoidea]] (éteint)
│ │ ├─? ''[[Platycystites]]'' (éteint)
│ │ ├─o [[Brachiata]] ou [[Comarocystitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Varicata]] (éteint)
│ │ ├─o [[Malocystitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Amygdalocystitidae]] (éteint)
│ └─o [[Crinoidea]]
│ ├─o [[Hemistreptocrinida]] (éteint)
│ ├─o [[Aethocrinidae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o [[Perittocrinidae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Hypocrinida]] (éteint)
│ │ └─o [[Disparida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Allagecrinidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Calceocrinidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Catillocrinidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Iocrinidae]] (éteint)
│ └─o [[Cladida]]
│ ├─o [[Camerata]] (éteint)
│ │ ├─o [[Diplobathrida]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Zygodiplobathrina]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Eudiplobathrina]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Rhodocrinitacea]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Dimerocrinitacea]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Nyctocrinicea]] (éteint)
│ │ └─o [[Monobathrida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Batocrinidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Coelocrinidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Platycrinitidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Glyptocrinina]] (éteint)
│ │ └─o [[Compsocrinida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Actinocrinitidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Xenocrinacea]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Cyathocrinina]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Flexibilia]] (éteint)
│ │ ├─o [[Taxocrinida]] (éteint)
│ │ └─o [[Sagenocrinida]] (éteint)
│ └─o
│ ├─? [[Dendrocrinina]] (éteint)
│ ├─? [[Poteriocrinina]] (éteint)
│ └─o [[Articulata]]
│ ├─o [[Encrinida]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Vostocovacrinus]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Traumatocrinus]]'' (éteint)
│ │ ├─o [[Dadocrinidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Encrinidae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Holocrinidae]] (éteint)
│ ├─? [[Roveacrinida]] (éteint)
│ │ ├─o [[Somphocrinidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Saccocomidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Roveacrinidae]] (éteint)
│ ├─o [[Millericrinida]]
│ │ ├─o [[Millericrinidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Apiocrinidae]]
│ │ ├─o [[Bathycrinidae]]
│ │ ├─o [[Phrynocrinidae]]
│ │ └─o [[Porphyrocrinidae]]
│ ├─o [[Cyrtocrinida]]
│ │ ├─o [[Hyocrinidae]]
│ │ ├─o [[Cyrtocrinidae]]
│ │ └─o [[Holopodidae]]
│ ├─o [[Isocrinida]]
│ │ ├─o [[Proisocrinidae]]
│ │ └─o [[Isocrinidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Bourgueticrinida]]
│ ├─o [[Uintacrinida]] (éteint)
│ ├─o [[Thiolliericrinidae]] (éteint)
│ └─o [[Comatulida]]
│ ├─? [[Apocrinidae]]
│ ├─? [[Tholliericrinidae]] (éteint)
│ ├─o [[Paracomatulacea]]
│ │ ├─o [[Paracomatulidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Atelecrinidae]]
│ ├─o [[Solanocrinitacea]] (éteint)
│ ├─o [[Comasteracea]] ou [[Comasteridae]]
│ ├─o [[Notocrinacea]]
│ │ ├─o [[Notocrinidae]]
│ │ └─o [[Aporometridae]]
│ ├─o [[Antedonacea]]
│ │ ├─o [[Antedonidae]]
│ │ └─o [[Pentametrocrinidae]]
│ ├─o [[Mariametracea]]
│ │ ├─o [[Mariametridae]]
│ │ ├─o [[Zygometridae]]
│ │ ├─o [[Eudiocrinidae]]
│ │ ├─o [[Himerometridae]]
│ │ └─o [[Colobometridae]]
│ └─o [[Tropiometracea]]
│ ├─o [[Tropiometridae]]
│ ├─o [[Calometridae]]
│ ├─o [[Ptilometridae]]
│ ├─o [[Asterometridae]]
│ ├─o [[Thalassometridae]]
│ └─o [[Charitometridae]]
└─o [[Eleutherozoa]]
├─? [[Thecocystidae]] (éteint)
├─?
│ ├─o ''[[Stromatocystites]]'' (éteint)
│ └─o [[Edrioasteroidea]] (éteint)
│ ├─o [[Diploporidae]] (éteint)
│ ├─o [[Agelacrinitidae]] (éteint)
│ ├─o [[Isorophinidae]] (éteint)
│ ├─o [[Postibullinidae]] (éteint)
│ └─o [[Discocystinidae]] (éteint)
└─o
├─o [[Asterozoa]] ou [[Stelleroidea]]
│ ├─o
│ │ ├─o
│ │ │ ├─o ''[[Phragmactis]]'' (éteint)
│ │ │ └─o [[Somasteroidea]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Chinianasteridae]] (éteint)
│ │ │ └─o
│ │ │ ├─o [[Villebrunasteridae]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Archegonasteridae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Eopentaroida]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o ''[[Tribuloaster]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o ''[[Arcophiactis]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Ophiuroidea]]
│ │ ├─o [[Eophiuridae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Stenasteridae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Encrinasteridae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Protasteridae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Oegophiurida]] ou [[Ophiocanopidae]]
│ │ ├─o [[Phrynophiurida]]
│ │ │ ├─o [[Ophiomyxidae]]
│ │ │ └─o [[Euryalina]]
│ │ │ ├─o [[Euryalidae]]
│ │ │ ├─o [[Gorgonocephalidae]]
│ │ │ ├─o [[Asteroschematidae]]
│ │ │ └─o [[Asteronychidae]]
│ │ └─o [[Ophiurida]]
│ │ ├─o [[Gnathophiurina]]
│ │ │ ├─o [[Ophiactidae]]
│ │ │ ├─o [[Amphiuridae]]
│ │ │ └─o [[Ophiothricidae]]
│ │ ├─o [[Laemophiurina]]
│ │ │ ├─o [[Ophiacanthidae]]
│ │ │ ├─o [[Hemieuryalidae]]
│ │ │ └─o [[Amphilepididae]]
│ │ └─o [[Chilophiurina]]
│ │ ├─o [[Ophiuridae]]
│ │ ├─o [[Ophioleucidae]]
│ │ ├─o [[Ophiocomidae]]
│ │ ├─o [[Ophionereididae]]
│ │ └─o [[Ophiodermatidae]]
│ └─o [[Asteroidea]]
│ ├─o ''[[Petraster]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Promopalaeasteridae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o ''[[Stibaraster]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Palasteriscidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Urasterellinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Palasteriscinae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o ''[[Schuchertia]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Hudsonasteridae]] (éteint)
│ └─o [[Ambuloasteroidea]]
│ ├─o [[Calliasterellidae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Compsasteridae]] (éteint)
│ └─o [[Neoasteroidea]]
│ ├─o [[Trichasteropsida]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Forcipulatacea]]
│ │ ├─o [[Brisingida]]
│ │ │ ├─o [[Brisingidae]]
│ │ │ └─o [[Freyellidae]]
│ │ └─o [[Forcipulata]]
│ │ ├─o [[Asteriidae]]
│ │ ├─o [[Heliasteridae]]
│ │ ├─o [[Labidiasteridae]]
│ │ ├─o [[Neomorphasteridae]]
│ │ ├─o [[Pedicellasteridae]]
│ │ └─o [[Zoroasteridae]]
│ ├─? [[Concentricycloidea]] ou [[Peripodida]] ou [[Xyloplacidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Spinulosacea]]
│ │ ├─o [[Spinulosida]]
│ │ │ ├─o [[Pythonasteridae]]
│ │ │ ├─o [[Valvasteridae]]
│ │ │ ├─o [[Metrodiridae]]
│ │ │ └─o [[Echinasteridae]]
│ │ └─o [[Velatida]]
│ │ ├─o [[Caymanostellidae]]
│ │ ├─o [[Korethrasteridae]]
│ │ ├─o [[Myxasteridae]]
│ │ ├─o [[Pterasteridae]]
│ │ └─o [[Solasteridae]]
│ └─o [[Valvatacea]]
│ ├─o [[Paxillosida]]
│ │ ├─o [[Astropectinidae]]
│ │ ├─o [[Ctenodiscididae]]
│ │ ├─o [[Goniopectinidae]]
│ │ ├─o [[Luidiidae]] ou [[Platyasterida]]
│ │ ├─o [[Radiasteridae]]
│ │ └─o [[Porcellanasteridae]]
│ └─o
│ ├─o [[Notomyotida]] ou [[Benthopectinidae]]
│ └─o [[Valvatida]]
│ ├─o [[Acanthasteridae]]
│ ├─o [[Archasteridae]]
│ ├─o [[Asterinidae]]
│ ├─o [[Asterodiscididae]]
│ ├─o [[Asteropsidae]]
│ ├─o [[Chaetasteridae]]
│ ├─o [[Ganerriidae]]
│ ├─o [[Goniasteridae]]
│ ├─o [[Mithrodiidae]]
│ ├─o [[Odontasteridae]]
│ ├─o [[Oreasteridae]]
│ ├─o [[Ophidiasteridae]]
│ ├─o [[Poraniidae]]
│ └─o [[Sphaerasteridae]]
└─o [[Echinozoa]]
├─o
│ ├─? [[Ophiocistioidea]] (éteint)
│ │ ├─o [[Eucladiidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Sollasinidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Rotasacciidae]] (éteint)
│ └─o [[Holothuroidea]]
│ ├─o [[Arthrochirotida]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Apodida]]
│ │ ├─o [[Myriotrochidae]]
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Chiridotidae]]
│ │ └─o [[Synaptidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Elasipodida]]
│ │ ├─o [[Pelagothuriidae]]
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Psychropotidae]]
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Elpidiidae]]
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Deimatidae]]
│ │ └─o [[Laetmogonidae]]
│ └─o
│ ├─? [[Gephyrothuriidae]]
│ └─o
│ ├─? [[Eupyrgidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Aspidochirotida]]
│ │ ├─o [[Synallactidae]]
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Stichopodidae]]
│ │ └─o [[Holothuriidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Molpadiida]]
│ │ ├─o [[Molpadiidae]]
│ │ └─o [[Caudinidae]]
│ └─o [[Dendrochirotacea]]
│ ├─o [[Phyllophoridae]]
│ ├─o
│ │ ├─o [[Sclerodactylidae]]
│ │ └─o [[Cucumariidae]]
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o [[Placothuriidae]]
│ │ └─o [[Heterothyonidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Paracucumidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Psolidae]]
│ └─o [[Dactylochirotida]]
│ ├─o [[Ypsilothuriidae]]
│ ├─o [[Vaneyellidae]]
│ └─o [[Rhopalodinidae]]
└─o
├─o [[Edrioblastoidea]] (éteint)
└─o [[Echinoidea]]
├─o [[Bothriocidaridae]] (éteint)
├─o [[Eothuriidae]] (éteint)
├─o ''[[Aulechinus]]'' (éteint)
├─o ''[[Bromidechinus]]'' (éteint)
├─o [[Echinocystitidae]] (éteint)
├─o [[Lepidesthidae]] (éteint)
├─o [[Lepidocentridae]] (éteint)
├─o [[Cravenechinidae]] (éteint)
├─o [[Proterocidaridae]] (éteint)
├─o [[Palaechinidae]] (éteint)
├─o [[Archaeocidaridae]] (éteint)
└─o
├─o [[Tiarechinidae]] (éteint)
├─o [[Triadocidaridae]] (éteint)
├─o [[Serpianotiaridae]] (éteint)
├─o [[Paurocidaridae]] (éteint)
├─o [[Cidaroidea]] ou [[Cidaroida]]
│ ├─o [[Miocidaridae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Triadotiaridae]] (éteint)
│ ├─o [[Rhabdocidaridae]] (éteint)
│ ├─o [[Diplocidaridae]] (éteint)
│ ├─o [[Histocidaridae]] (éteint)
│ ├─o [[Polycidaridae]] (éteint)
│ ├─o [[Psychocidaridae]]
│ └─o [[Cidaridae]]
│ ├─o ''[[Plegiocidaris]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Cidarinae]]
│ ├─o [[Ctenocidarinae]]
│ ├─o [[Goniocidarinae]]
│ └─o [[Stereocidarinae]]
└─o [[Euechinoidea]]
├─o [[Echinothurioidea]] ou [[Echinothurioida]]
│ ├─o [[Pelanechinidae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o [[Kamtosomatidae]]
│ │ └─o [[Phormosomatidae]]
│ └─?
│ ├─o ''[[Paraphormosoma]]''
│ └─o [[Echinothuriidae]]
│ ├─o [[Sperosomatinae]]
│ └─o
│ ├─o [[Hygrosomatinae]]
│ └─o [[Echinothuriinae]]
└─o [[Acroechinoidea]]
├─o [[Pedinoida]] (éteint)
│ ├─o ''[[Zardinechinus]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Pedinidae]] (éteint)
│ └─o [[Echinopedinidae]] (éteint)
├─o [[Diadematoida]]
│ ├─o [[Micropygidae]]
│ ├─o ''[[Pedinothuria]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Aspidodiadematidae]]
│ └─o [[Diadematidae]]
├─? [[Heterodiadematidae]] (éteint)
├─o [[Echinacea]]
│ ├─o groupe ''[[Pedinopsis]]'' (éteint)
│ ├─o [[Pseudodiadematidae]] (éteint)
│ ├─o ''[[Glyptocidaris]]'' (éteint)
│ ├─o [[Stomechinidae]] (éteint)
│ ├─o [[Stomopneustidae]] (éteint)
│ ├─o [[Hemicidaridae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Hemicidarinae]] (éteint)
│ │ └─? [[Pseudocidarinae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Phymosomatoida]] (éteint)
│ │ ├─o groupe ''[[Gomphechinus]]'' (éteint)
│ │ ├─o [[Phymosomatidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Emiratiidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Emiratiinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Diplopodiinae]] (éteint)
│ ├─o [[Arbacioida]]
│ │ ├─o ''[[Baronechinus]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Arbaciidae]]
│ │ ├─o [[Glypticidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Acropeltidae]] (éteint)
│ └─o [[Calycina]]
│ ├─o [[Solenioida]]
│ │ ├─o ''[[Pseudosalenia]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─? [[Acrosaleniidae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Heterosaleniidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Saleniidae]]
│ │ ├─o [[Saleniinae]]
│ │ └─o [[Hyposaleniinae]] (éteint)
│ └─o [[Camarodonta]]
│ ├─? ''[[Porosoma]]'' (éteint)
│ ├─? groupe ''[[Triplacidia]]'' (éteint)
│ ├─o [[Glyphocyphidae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Temnopleuroida]]
│ │ ├─o [[Zeuglopleuridae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Temnopleuridae]]
│ │ └─o [[Trigonocidaridae]]
│ └─o
│ ├─? ''[[Pseudechinus]]''
│ └─o [[Echinoida]]
│ ├─o [[Toxopneustidae]]
│ ├─o [[Strongylocentrotidae]]
│ ├─o [[Echinometridae]]
│ ├─o [[Echinidae]]
│ └─o [[Parechinidae]]
└─o [[Irregularia]]
├─o [[Holectypoida]] (éteint)
│ ├─o [[Pygasterina]] (éteint)
│ │ ├─o [[Pygasteridae]] (éteint)
│ │ └─o [[Anorthopygidae]] (éteint)
│ └─o [[Holectypina]] ou [[Holectypidae]] (éteint)
│ ├─o ''[[Holectypus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Philolectypus]]'' (éteint)
│ ├─o [[Coenholectypinae]] (éteint)
│ └─o [[Discoidinae]] (éteint)
├─o [[Echinoneoida]]
│ ├─o [[Galeritidae]] (éteint)
│ ├─o [[Conulidae]] (éteint)
│ └─o [[Echinoneidae]]
└─o
├─o [[Neognathostomata]]
│ ├─o groupe ''[[Galeropygus]]'' (éteint)
│ ├─o groupe ''[[Clypeus]]'' (éteint)
│ ├─o [[Archiaciidae]] (éteint)
│ ├─o groupe ''[[Nucleolites]]'' (éteint)
│ ├─o groupe ''[[Catopygus]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o groupe ''[[Pygurus]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Faujasiidae]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Ochetus]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Faujasiinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Stigmatopyginae]] (éteint)
│ ├─o [[Neolampadidae]]
│ ├─o [[Apatopygidae]]
│ ├─o [[Plesiolampadidae]] (éteint)
│ ├─o
│ │ ├─o groupe ''[[Gitolampas]]'' (éteint)
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Echinolampadidae]]
│ │ └─o [[Cassidulidae]]
│ ├─o [[Pygaulidae]] (éteint)
│ └─o [[Clypeasteroida]]
│ ├─o ''[[Togocyamus]]'' (éteint)
│ ├─o [[Conoclypeidae]] (éteint)
│ ├─o [[Oligopygidae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Clypeasterina]]
│ │ ├─o [[Clypeasteridae]]
│ │ └─o [[Arachnoididae]]
│ │ ├─o [[Ammotrophinae]]
│ │ ├─o [[Arachnoidinae]]
│ │ └─o [[Fossulasterinae]] (éteint)
│ └─o [[Scutellina]]
│ ├─o [[Laganiformes]]
│ │ ├─o [[Echinocyamidae]]
│ │ ├─o [[Fibulariidae]]
│ │ ├─o [[Rotulidae]]
│ │ └─o [[Laganidae]]
│ │ ├─o [[Laganinae]]
│ │ └─o [[Neolaganinae]] (éteint)
│ └─o [[Scutelliformes]]
│ ├─o groupe ''[[Eoscutum]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Echinarachniidea]]
│ │ ├─o [[Echinarachniidae]]
│ │ └─o [[Protoscutellidae]] (éteint)
│ └─o [[Scutellidea]]
│ ├─o ''[[Iheringiella]]'' (éteint)
│ ├─o [[Scutellidae]]
│ └─o
│ ├─o [[Astriclypeidae]]
│ ├─o [[Monophorasteridae]] (éteint)
│ ├─o [[Mellitidae]]
│ ├─o [[Abertellidae]] (éteint)
│ ├─o [[Eoscutellidae]] (éteint)
│ └─o [[Scutasteridae]] (éteint)
└─o [[Atelostomata]]
├─o groupe ''[[Hyboclypus]]'' (éteint)
├─o
│ ├─o [[Pygorhytidae]] (éteint)
│ └─o [[Collyritidae]] (éteint)
├─o [[Disasteridae]] (éteint)
├─o [[Tithoniidae]] (éteint)
├─o [[Acrolusiidae]] (éteint)
└─o
├─? [[Stenonasteridae]] (éteint)
├─o [[Holasterina]]
│ ├─o ''[[Eoholaster]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Taphraster]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o ''[[Pseudholaster]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Giraliaster]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Hemipneustidae]] (éteint)
│ └─o [[Meridosternata]]
│ ├─o
│ │ ├─o ''[[Offaster]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Holaster]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Cardiasteridae]] (éteint)
│ ├─o
│ │ ├─o ''[[Galeola]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Jeronia]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Echinocorythidae]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Stegasterina]]
│ │ ├─o [[Stegasteridae]] (éteint)
│ │ └─o [[Calymnidae]]
│ └─o [[Urechinina]]
│ ├─o [[Corystidae]]
│ └─o
│ ├─o
│ │ ├─o ''[[Garumnaster]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Urechinidae]]
│ └─o
│ ├─o ''[[Basseaster]]'' (éteint)
│ ├─o [[Plexechinidae]]
│ └─o [[Pourtalesiidae]]
└─o [[Spatangoida]]
├─o [[Toxasteridae]] (éteint)
└─o
├─o [[Hemiasterina]]
│ ├─o [[Aeropsidae]]
│ ├─o [[Somaliasteridae]] (éteint)
│ └─o [[Hemiasteridae]]
│ ├─o [[Hemiasterinae]]
│ └─o [[Palaeostominae]]
└─o
├─o [[Paleopneustina]]
│ ├─o ''[[Polydesmaster]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─? groupe ''[[Heterobrissus]]'' (éteint)
│ ├─? groupe ''[[Schizocosmus]]''
│ ├─o [[Paleopneustidea]]
│ │ ├─o [[Paleopneustidae]]
│ │ └─o [[Pericosmidae]]
│ └─o [[Schizasteridea]]
│ ├─o [[Schizasteridae]]
│ └─o [[Prenasteridae]]
└─o [[Micrasterina]]
├─o [[Micrasteridae]]
│ ├─o [[Micrasterinae]]
│ └─o [[Cyclasterinae]]
└─o [[Brissidea]]
├─o [[Brissopsidae]]
├─o [[Palaeotropidae]]
├─o [[Macropneustidae]]
├─o [[Brissidae]]
└─o
├─o [[Spatangidae]]
└─o
├─? groupe ''[[Cionobrissus]]''
├─? groupe ''[[Linopneustes]]''
├─o [[Echinocardiidae]]
├─o [[Loveniidae]]
└─o [[Maretiidae]]
{{boîte déroulante fin}}
==Débat scientifique relatif à la phylogénie des Echinodermata ==
Les différentes classes actuelles d'Échinodermes, tous pentaradiés, sont bien individualisées. Mais la phylogénie de l'ensemble du groupe, ainsi que la définition de celui-ci, deviennent délicates dès lors qu'on y inclut les nombreuses classes fossiles, et plus encore en rajoutant les formes plus anciennes provenant d'Ediacara ou des schistes de Burgess.
La position de certains groupes a même été contestée (les Mitrata ont parfois été considérés comme des Chordés – les « Calcichordés » – ou les Tribrachididés au contraire comme proches des Échinodermes plutôt que des Cnidaires).
Traditionnellement, les formes fossiles sans symétrie 5 sont regroupées dans les [[Homalozoa|Homalozoaires]], tandis que les Échinodermes ''stricto sensu'' sont répartis entre [[Pelmatozoa|Pelmatozoaires]] et [[Eleutherozoa|Éleuthérozoaires]]. Il s'avère aujourd'hui qu'Homalozoaires (''i.e.'' Soluta, Cincta, Mitrata, Cornuta, Ctenocystoidea) et Pelmatozoaires (''i.e.'' Blastoidea, Eocrinoidea, Cystoidea, Crinoidea, etc.) sont para- ou polyphylétiques.
Au sein même des Éleuthérozoaires, la position des Holothuries et des Ophiures varie selon les auteurs.
Les travaux de Mooi et David remettent en question une phylogénie impossible à finaliser, basée sur le caractère pentaradié, en distinguant l'organisation des axes du squelette (lire leur article de 1999 en français).
===Arbre phylogénétique simplifié selon David et Mooi 1999===
{{boîte déroulante début|titre=Arbre phylogénétique selon David et Mooi 1999}}
└─o [[Echinodermata]]
├─? ''[[Arkarua]]'' (éteint)
└─o
├─o ''[[Camptostroma]]'' (éteint)
├─o
│ ├─o [[Edrioasteroidea]] (éteint)
│ └─o ''[[Stromatocystites]]'' (éteint)
└─o
├─o [[Lepidocystoidea]] (éteint)
│ └─o [[Eocrinoidea]] (éteint)
│ └─o
│ ├─o [[Blastoidea]] (éteint)
│ └─o [[Cystoidea]] (éteint)
└─o
├─o
│ ├─o [[Crinoidea]]
│ └─o [[Stylophora]] (éteint)
└─o
├─o
│ ├─o [[Asteroidea]]
│ └─o [[Ophiuroidea]]
└─o
├─o ''[[Eothuria]]'' (éteint)
└─o
├─o
│ ├─o [[Holothuroidea]]
│ └─o [[Ophiocystoidea]] (éteint)
└─o [[Echinoidea]]
{{boîte déroulante fin}}
==En savoir plus==
===Sources bibliographiques de référence===
* David L. Pawson (2007) « [http://www.mapress.com/zootaxa/2007f/zt01668p764.pdf Phylum Echinodermata] », ''in'' Z.-Q. Zhang et W.A. Shear (éd.) : « Linnaeus Tercentenary: Progress in Invertebrate Taxonomy », ''Zootaxa'' 1668, pp. 749-764
* Juliette Dean Shackleton (2005) « [http://sites.univ-provence.fr/aeeb/documents/Shackelton_echinodermes.pdf Skeletal homologies, phylogeny and classification of the earliest asterozoan echinoderms] », ''Journal of Systematic Palaeontology'' 3 (1), pp. 29–114
* Bertrand Lefebvre (2005) « [http://app.pan.pl/acta50/app50-477.pdf Stylophoran supertrees revisited] » ''Acta Palaeontologica Polonica'' 50 (3), pp. 477–486
* Alexander M. Kerr et Junhyong Kim (2001) « [http://kim.bio.upenn.edu/web/papers/kerr_kim_01.pdf Phylogeny of Holothuroidea (Echinodermata) inferred from morphology] », ''Zoological Journal of the Linnean Society'' 133, pp. 63–81
* Bruno David et Rich Mooi (1999) « [http://www.echinologia.com/articles/EAT/eat.htm Comprendre les échinodermes : la contribution du modèle extraxial - axial] », ''Bulletin de la Société Géologique de France'' 170 (1), pp. 91-101
===Autres sources bibliographiques===
===Sources internet===
* [http://www.nhm.ac.uk/research-curation/projects/echinoid-directory/ The Echinoid Directory]
* [http://www.echinologia.com/ Echinologia. Le site des oursins fossiles]
* [http://www.helsinki.fi/~mhaaramo/metazoa/deuterostoma/echinodermata/echinodermata.html Mikko's Phylogeny Archive]
* [http://taxonomicon.taxonomy.nl/TaxonTree.aspx?id=40663 The Taxonomicon]
* [http://www.palaeos.org/Echinodermata Palaeos.org]
* [http://starcentral.mbl.edu/microscope/portal.php?pagetitle=classification&BLOCKID=35&CHILDID=2&namebankID=2560154 Micro*scope]
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?name=Echinodermata NCBI Taxonomy Browser]
* [http://tolweb.org/Echinodermata/2497 The Tree of Life Web Project]
===Liens internes===
* [[Echinodermata]]
* [[Eukaryota (classification phylogénétique)]]
** [[Metazoa (classification phylogénétique)]]
* [[Arbre phylogénétique]]
* [[Photo-guide taxinomique de la faune et de la flore sous-marine]]
* [[Photo-guide taxinomique du monde animal]]
* [[Projet:Zoologie/Ressources bibliographiques et internet|Répertoire général des ressources en zoologie]]
| valign="top" width="3%" |
| valign="top" width="25%" |
[[Image:Red-knobbed.starfish.arp.jpg|300px|right|thumb|''Protoreaster linckii'' (Asteroidea)]] [[Image:Crown of Thorns-jonhanson.jpg|300px|right|thumb|''Acanthaster planci'' (Asteroidea)]] [[Image:Feather Star.jpg|300px|right|thumb|''Ptilometra australis'' (Crinoidea)]] [[Image:Reef2070.jpg|300px|right|thumb|Crinoidea]] [[Image:EchinoSilur2.jpg|300px|right|thumb|Crinoides du Silurien (444 à 416 millions d'années)]] [[Image:Ophiura ophiura.jpg|300px|right|thumb|''Ophiura ophiura'' (Ophiuroidea)]] [[Image:EL39p.jpg|300px|right|thumb|''Synapta maculata'' (Holothuroidea) (Ile de la Réunion)]] [[Image:EL36p.jpg|300px|right|thumb|''Holothuria leucospilota'' (Holothuroidea) (Ile de la Réunion)]] [[Image:Echinometra mathaei 2 + oursin indét..jpg|300px|right|thumb|''Echinometra mathaei'' (Echinoidea) (Ile de la Réunion)]] [[Image:Reef0268.jpg|300px|right|thumb|''Heterocentrotus mammillatus'' (Echinoidea, Echinometridae)]]
|}
{{Portail|Origine et évolution du vivant|zoologie}}
[[Catégorie:Eucaryotes (classification phylogénétique)]]
[[Catégorie:Échinoderme|*]]