Kirghiz
92563
31622517
2008-07-16T11:58:44Z
ToePeu.bot
290412
robot Ajoute: [[fa:زبان قرقیز]]
''Cette page concerne la '''langue kirghize'''. Pour le peuple des Kirghizes, voir l'article [[Kirghizes]]''.
{{ébauche|langue}}
{{Infobox Langue|nom=Kirghiz|nomnatif=Кыргыз тили
|pays=[[Kirghizistan]], [[Tadjikistan]], [[Xinjiang]], [[Afghanistan]]
|région=[[Asie centrale]]
|locuteurs=3 millions
|rang=
|typologie= [[langue agglutinante]] à [[harmonie vocalique]] {{Typologie Caen|KDO}}
|couleurfamille=yellowgreen
|couleurfond=#E9F9C8
|famille=
{{Branche turque occidentale}}<br/>
{{Niveau turque occidentale}}'''Kirghiz'''
|langueofficielle=[[Kirghizstan]]
|académie=
|iso1=[[ky]]
|iso2=[[kir]]
|iso3={{Doc ISO3|kir|}}
|sil=KDO
|échantillon=Article premier de la Déclaration des Droits de l'Homme ([http://www.unhchr.ch/udhr/lang/frn.htm voir le texte en français])<br/><br/>Ба дык адамда ө з беделинде жана укукта ында кин жана тең укуктуу болуп жа а лат. Ала дын аң -сезими менен абийи и ба жана би и-би ине би туугандык мамиле кылууга тийиш.
}}
Le '''kirghiz''' (кыргыз тили, ''Kyrgyz tili'', قىرعىز ٴتىلى) est une langue appartenant au groupe des [[langues turques]] de la famille des [[langues altaïques]]. D'un point de vue [[Typologie des langues|typologique]] il s'agit d'une [[langue agglutinante]]. Il est parlé en [[Asie centrale]], principalement en [[Kirghizstan]] (où il est la langue nationale), au [[Tadjikistan]], au [[Xinjiang]] et en [[Afghanistan]].
Le kirghiz est parlé par environ 3 millions de personnes. On l'écrit au moyen de l'[[alphabet cyrillique]], auquel quelques lettres sont ajoutées, mais le kirghiz est parfois écrit en utilisant l'[[alphabet arabe]], lui aussi complété. Entre [[1928]] et [[1940]], le Kirghizstan a adopté l'[[alphabet latin]], qui reste d'un usage très sporadique.
Le kirghiz est très proche du [[kazakh]]. Il est habituellement classé avec celui-ci ainsi que le [[tatar]] et le [[karakalpak]] au sein du groupe des langues kïptchak (ou branche turque occidentale). Mais cette classification est controversée et on trouve quelques fois le Kirghiz classé avec les langues de l'[[Altay]] (soit la branche turque septentrionnale) pour la forte unité culturelle rapprochant ces populations.<ref>Rémy Dor, ''Parlons Kirghiz'', L'Harmattan, 2004, Paris.</ref>
==Alphabet kirghiz==
А Б (В) Г Д Е Ё Ж З И Й К Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ү (Ф) Х Ц Ч Ш Щ (Ъ) Ы (Ь) Э Ю Я
Les lettres ajoutées à l'alphabet cyrillique et propres au kirghiz sont les suivantes :
{| border="0"
|-----
| Ң || ң || || {{SAPI|ŋ}}
|-----
| Ү || ү || || {{SAPI|y}}
|-----
| Ө || ө || || {{SAPI|œ}}
|}
Les lettres entre parenthèses ne sont utilisées qu'assez rarement, et principalement pour des noms et des mots empruntés à l'étranger.
==Notes==
<references />
== Voir aussi ==
{{interwiki|ky|kirghiz}}
===Liens internes===
* [[linguistique]]
** [[dictionnaire des langues]]
*** [[langues par famille]]
**** [[langues altaïques]]
***** [[langues turques]]
=== Liens externes ===
* {{en}} http://www.translation-services-usa.com/languages/kyrgyz.shtml
* {{en}} [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=kir Kirghiz - Ethnologue]
* {{en}} [http://www.joshuaproject.net/languages.php?rol3=kir Kirghiz - Joshua project]
* {{fr}} [http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/asie/kirghizistan.htm L'aménagement linguistique dans le monde : Le Kirghizistan]
{{Portail langues}}
{{Langue officielle|Kirghiz|du Kirghizistan}}
[[Catégorie:Langue de Chine]]
[[Catégorie:Langue turque]]
[[Catégorie:Kirghizes]]
[[ar:لغة قرغيزية]]
[[az:Qırğız dili]]
[[bg:Киргизки език]]
[[br:Kirgizeg]]
[[bs:Kirgiški jezik]]
[[crh:Qırğız tili]]
[[cs:Kyrgyzština]]
[[cv:Кăркăс чĕлхи]]
[[da:Kirgisisk (sprog)]]
[[de:Kirgisische Sprache]]
[[en:Kyrgyz language]]
[[eo:Kirgiza lingvo]]
[[es:Idioma kirguís]]
[[et:Kirgiisi keel]]
[[eu:Kirgizera]]
[[fa:زبان قرقیز]]
[[fi:Kirgiisin kieli]]
[[id:Bahasa Kirgiz]]
[[it:Lingua kirghiza]]
[[ja:キルギス語]]
[[ka:ყირგიზული ენა]]
[[kab:Takirgizit]]
[[ko:키르기스어]]
[[ky:Кыргыз тили]]
[[lt:Kirgizų kalba]]
[[mk:Киргиски јазик]]
[[mr:किर्गिझ भाषा]]
[[nl:Kirgizisch]]
[[no:Kirgisisk]]
[[pl:Język kirgiski]]
[[pt:Língua quirguiz]]
[[ru:Киргизский язык]]
[[sv:Kirgiziska]]
[[tg:Забони қирғизӣ]]
[[th:ภาษาคีร์กีซ]]
[[tr:Kırgızca]]
[[uk:Киргизька мова]]
[[zh:吉尔吉斯语]]